Wat is hyperventilatie?

Hyperventilatie betekent dat iemand teveel lucht in- en uitademt. Het is een normale reactie op plotselinge schrik of gevaar. Iedereen heeft dus wel eens last van hyperventilatie. Door dit ‘teveel’ ademen wordt er adrenaline aangemaakt. Behalve bij stress en angst komt adrenaline ook vrij bij kou of hitte, bij pijn en lichamelijke arbeid. Door adrenaline slaat het zenuwstelsel alarm en wordt het lichaam in staat van paraatheid gebracht. De bloeddruk stijgt en hartslag versnelt zodat er meer bloed rondgepompt kan worden. De spieren spannen zich aan, de ademhaling versnelt en de handpalmen gaan zweten. Als de stress voorbij is kan het lichaam terugkeren naar een normale ontspannen ademhaling.

Chronische versus acute hyperventilatie

Chronische hyperventilatie is een aandoening waarbij overmatig ademen een chronisch karakter heeft gekregen. Er wordt dus voortdurend te snel en/of te diep ademgehaald. Acute hyperventilatie treedt aanvalsgewijs op. Bij een acute hyperventilatieaanval kan men de ademhaling niet meer onder controle houden met vaak als gevolg intense hartkloppingen en overmatig transpireren. Dit kan een angstige ervaring zijn. Helder denken is vaak niet meer mogelijk en er wordt paniek gevoeld. De klachten kunnen verergeren na de eerste aanval van hyperventilatie. Angst voor herhaling is vaak groot.

Herkennen van chronische hyperventilatie

Chronische hyperventilatie is minder spectaculair en daardoor ook minder eenvoudig te herkennen. Echter deze vorm van hyperventilatie komt op veel grotere schaal voor dan acute hyperventilatie. Chronische hyperventilatie wordt gekenmerkt door vage klachten, die echter voortdurend aanwezig kunnen zijn. Het ademhalingscentrum in de hersenen is gewend geraakt aan de langdurige hyperventilatie en trekt zich niets meer aan van de lichamelijke ongemakken, het blijft de longen opdracht geven om voortdurend te snel of te diep te blijven ademen.
De acute vorm van hyperventilatie wordt vaak ontdekt na medisch onderzoek. Echter bij een opmerkelijk groot aantal chronische hyperventilanten wordt een goede diagnose over het hoofd gezien. Chronische hyperventilatie kan overal in het lichaam klachten veroorzaken. Het aantal symptomen is heel divers en elke hyperventilatie-patiënt is hierin uniek. Vaak zijn de klachten vaag en worden er door de (huis)arts geen specifieke afwijkingen gevonden. De lichamelijke en psychische klachten worden niet goed begrepen. Patiënten worden zodoende vaak onverrichter zaken naar huis gestuurd. Zo kan het zijn dat veel chronische hyperventilanten jaren blijven aanmodderen met hun klachten.

Symptomen

Hyperventilatie kan veel verschillende gewaarwordingen geven in ons lichaam zoals bijvoorbeeld een gespannen gevoel in de borst, kortademigheid, duizeligheid en vermoeide en gespannen spieren. De verstoring van de stofwisseling heeft ook psychische en emotionele gevolgen. Het concentratievermogen gaat vaak achteruit en iemand kan zich licht voelen en losgekoppeld van de omgeving. Vaak worden er angstgevoelens ervaren en kan men kan last krijgen van depressie en fobieën.

Stress en angst

Eén van de meest voorkomende oorzaken van hyperventilatie is angst, vaak gerelateerd aan stress. Oorzaken van stress liggen vaak binnen de relatie, het gezin, het werk, de financiële situatie of traumatische gebeurtenissen uit het verleden. Mensen met een longaandoening zoals astma, emfyseem of COPD kunnen ook een inefficiënt adempatroon ontwikkelen, waardoor hyperventilatie de aandoening kan verslechteren.
Ieder mens reageert op een andere manier op stress. In het geval van hyperventilatie verergert stress de symptomen, terwijl de ontwikkeling van de symptomen op hun beurt angst en stress creëren. Zo ontstaat een vicieuze cirkel. Het is belangrijk om de symptomen te leren herkennen en te weten hoe met de hyperventilatie om te gaan. Bewust worden van het ademhalingspatroon en dagelijkse ademhalingsoefeningen kunnen helpen de hyperventilatie te contoleren.

Hypnotherapie kan helpen

Daarnaast is het belangrijk om te leren omgaan met stressvolle gebeurtenissen in het dagelijks leven en het verwerken van traumatische gebeurtenissen uit het verleden. Hypnotherapie kan hierbij heel effectief zijn. Stresshormonen in het lichaam, zoals adrenaline, nemen af bij een gezonde leefstijl. Door goede voeding, voldoende beweging, genoeg rust en slaap, raakt het lichaam minder gespannen en komt de biochemie en daarmee de ademhaling tot rust.

Symptomen die maken kunnen hebben met chronische hyperventilatie:

• te weinig lucht hebben
• snel buiten adem zijn bij inspanning
• hoesten
• gespannen en vermoeide spieren
• gevoel van losgekoppeld zijn van de omgeving
• koude handen/voeten
• allergieën
• verstopte neus
• veel zuchten
• veel door de mond ademen
• snurken
• ’s nachts vaak moeten plassen
• ’s morgens moe opstaan
• weinig energie hebben
• angst
• depressieve gevoelens
• nervositeit
• duizeligheid
• snel geïrriteerd zijn
• slechte concentratie hebben
• piepende oren (tinnitus)
• darmproblemen
• eczeem
• droge huid